Tớ có nghe nói về Tesla và SpaceX khá nhiều, chắc từ 2016 nhỉ, cơ mà lần đầu tiên tớ để ý tới cái tên Elon Musk là đầu năm nay, (vâng, mãi tới tận đầu năm 2020 💁), khi mà giá cổ phiếu của Tesla nhảy hơn gấp đôi từ $430 vào đầu tháng 1 tới $918 vào giữa tháng 2!! Loay hoay thế nào khi đi lượn ở hàng sách 2nd hand tớ hay vào đào được cuốn Elon Musk – How the billionaire CEO of SpaceX & Tesla is shaping our future của Ashlee Vance. Cũng đọc xong vài tháng rồi nhưng may quá chưa review cho mọi người, nếu không thì phí mất màn comedy mấy tuần nay của chú Musk 😂😂.
Ashlee xuất bản cuốn tiểu sử này vào 2015, từ đó tới nay có khá nhiều diễn biến nên bài này tớ sẽ không chỉ review không mà còn cập nhật tình hình hiện tại của Musk và các công ty Musk nắm giữ vị trí chủ chốt.
Khá nhiều người biết đến Elon Musk với việc là founder và CEO của Space X, co-founder của Tesla, CEO của SolarCity (sau này được Tesla mua lại) nhưng có lẽ ít người biết tới việc chú Musk cũng là người đã từng là CEO của Paypal. Hiện tại, Musk được xếp vào hạng thứ 23 trong số các tỉ phú giàu nhất thế giới với Networth ước tính 40 tỉ đô Mĩ (tính đến tháng 5, 2020).
Ngoài ra, Musk còn được ví như là đứa con của Bill Gates (gia đình giàu có, có kiến thức cứng, là một engineer giỏi) và Steve Jobs (CEO xuất chúng nhưng từng bị đuổi ra mời vào mấy lần, tàn bạo với nhân viên dưới trướng, e hèm).
Tuổi thơ:
Musk sinh ra và lớn lên ở Nam Phi, theo nhiều người nhận xét là trúng sổ số vì vừa được thừa hưởng nét đẹp của mẹ – bà Maye, người mẫu gốc Canada và khối tài sản khá khẩm từ mỏ đá quý của cha – ông Errol. Tuy nhiên thì theo lời kể của Ellon Musk, thời thơ ấu của chú ý khá khó khăn khi bố mẹ ly hôn, Musk chọn ở với ông Errol – người mà với Musk là “một con người tồi tệ”. (Tuy nhiên lúc startup hết tiền thì đương nhiên tồi tệ hay ko không quan trọng, miễn là sẵn sàng cấp vốn cho Musk :)))
Từ bé Musk được nhận xét khá khác người, khi mà những đứa trẻ khác đi chơi thì Musk co mình lại đọc sách, chơi video game hay là tự dạy mình dùng máy tính, lập trình, và mơ về việc khám phá vũ trụ. Không có gì lạ khi ở trong một môi trường dành cho người da trắng ở Nam Phi với những cô ấm cậu chiêu khác, Musk thường bị đám bạn xa lánh và bắt nạt. (Chắc có lẽ vì thế mà sau này, Musk được cộng đồng Reddit coi như là thần tượng :))
Tầm nhìn vượt thời gian và chuỗi Startup của Musk
1. Zip2 – startup đầu đời với chiếc deal 307 triệu đô
Cũng như nhiều nhà sáng lập khác, Musk có giấc mơ Mĩ. Tuy nhiên con đường tới với nước Mĩ của Musk lòng vòng hơn một chút, năm 18 tuổi, Musk nhập học ở Queen’s University ở Canada – nơi có sự giúp đỡ của bên họ mẹ… để đồng thời tránh việc phải nhập ngũ. Sau đó 3 năm, chú mới tới Mĩ theo học văn bằng kép về Kinh doanh và Kĩ sư tại Pennsylvania và bắt đầu gia nhập thung lũng Sillicon vào giữa những năm 90s.
Cũng như nhiều tài năng ở thời điểm đó, Musk lao vào khởi nghiệp trong lĩnh vực internet với công ty đầu tiên mang tên Zip2 (Dotcom bubble khởi đầu vào những năm 95 và vỡ cuối năm 99). Zip2 hoạt động như một công ty chuyên nhập city guide với địa chỉ, sđt của các dịch vụ cho các tạp chí lớn (vâng, cả hơn 20 năm về trước), sau đó về bất đồng về hướng đi (Musk muốn đầu tư làm việc trực tiếp với user chứ không muốn làm backend cho các tạp chí, đấy, nếu mà nó đi theo hướng đấy thì có phải là thành một ông tương tự như Google listing bây giờ không).
2. X.com và Paypal và thương vụ 1.5 tỉ đô
Với 22 triệu đô từ thương vụ Zip2, Musk đổ 12 triệu đô (tức 75% tài sản của chú sau thuế) vào một startup khác – X.com với vision trở thành ngân hàng online đầu tiên. Quan điểm của Musk về tiềm năng của X.com đấy là “Bankers are rich and dumb” và hệ thống ngân hàng đã không còn theo kịp thời đại được nữa rồi. X.com sau này sáp nhập với đối thủ của mình – Confinity và thành lập Paypal, startup được eBay mua với giá 1.5 tỉ đô.
3. SpaceX, Tesla (trong đó có Solar City) và viễn cảnh về tương lai của loài người
SpaceX và Tesla là 2 entities khác nhau, tuy nhiên đối với vision của Musk thì nó không tách biệt. Tớ sẽ không đi sâu về 2 công ty này vì mỗi cái thừa đủ để viết riêng 1 entry.
Cuốn sách này và cả cuộc đời của Musk thực sự bắt đầu đối với công chúng là từ khi Musk quyết định rời khỏi mảnh đất màu mỡ của các công ty startup về công nghệ – Silicon Valley, về LA thành lập SpaceX, với tham vọng rằng cho tới khi nhắm mắt xuôi tay, Musk sẽ đưa con người trở thành một nền văn minh “đa hành tinh”.
Cũng chính thời điểm đó, từ năm 2002-2007, khi mà Musk đổ hết số tiền kiếm được từ Paypal để lo cho cả SpaceX và Tesla, thì Google, Apple và mới nổi lên là Facebook, Twitter vụt lên trở thành những cỗ máy kiếm tiền nhanh nhất, hào nhoáng nhất trên thế giới
Những bộ óc vĩ đại nhất của cả thế hệ đang mải mê nghiên cứu để… làm sao kiếm được thật nhiều click trên mạng cho một bài quảng cáo
trích lời của Jefff Hammerbacher – một kĩ sư đời đầu của Facebook)
Hay là chính Musk cũng từng bảo rằng:
Tôi nghĩ rằng chúng ta đang có quá nhiều người giỏi lao vào những lĩnh vực như Internet, tài chính hay là luật hơn là chúng ta thực sự cần.
Thực sự tớ mất ngủ vài đêm khi đọc được mấy dòng này (vì tớ cũng nằm trong những người đang hỗ trợ những hệ thống kiếm click khổng lồ đó, còn bộ óc vĩ đại thì không dám nhận nhé 😅- existential crisis tuổi 26 vì đọc một cuốn sách). Đau nhưng mà thực sự đúng, nếu mình chỉ lùi lại một bước và phân tích thì big4 hiện tại (GG, FB, Amazon và Apple) đều thành công hầu hết dựa vào những dịch vụ không mang tính thiết yếu: post ảnh và meme 💁, tự làm vlog để xem một ngày của mình 💁, mỗi năm thay một điện thoại để thể hiện social status 💁. Okie tạm tha không mổ xẻ Amazon đi.
Đến đây thì nhiều người sẽ có thể nói rằng: ơ thế lên sao hoả là thiết yếu, Duh? Okie tớ cũng đã hỏi câu đó và được thông não rằng thông qua space exploration, rất nhiều phát minh từ lĩnh vực này được dùng trong đời sống hằng ngày: thông tinh liên lạc sử dụng vệ tinh (cho điện thoại, internet, ATM bla bla), GPS và một số ứng dụng trong y tế, nghiên cứu mà tớ được giải thích nhưng không tài nào hiểu 😏(đọc thêm ở đây nếu bạn tò mò). Đấy là chưa kể đến một ngày Trái Đất sập thật thì du thuyền SpaceX sẽ như con tàu Noah đưa loài người lên hành tinh mới để nhân giống =)))
Tương tự đối với Tesla, được sản xuất với mục đích đưa xe điện trở nên sexy hơn và thực tiễn đối với người tiêu dùng để giảm thiểu sử dụng dầu và khí tự nhiên – một trong những tác nhân làm tổn thương Trái Đất nhất.
Sự thành công của Tesla và SpaceX hiện tại không phải vì Elon Musk và team của chú ta là những người đầu tiên nghĩ về việc kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ hay xe điện, mà là nhờ sự hơi rồ của Musk hay còn gọi là đầu óc kinh doanh nhạy bén 🙂: muốn margin cao, tức giá phải rẻ, ngoài ra còn phải đẹp, và hầu như tự sản xuất hết.
Mặc dù không biết cái vision này là của Ashlee vẽ ra cho Musk hay là của Musk thực sự, nhưng tớ vẫn thấy phục ông nội này vãi vì để làm được cái sự rẻ, đẹp, chất lượng cao và cạnh tranh với những ông lớn đã có trên thị trường vài chục năm tuổi là ít (Boeing trong ngành hàng không/vũ trụ hay những Toyota, Volkswagen) thì không thể chỉ có ăn may được.
Phiên bản đời thật của Ironman?
Đẹp trai, con nhà giàu, đào hoa, có nhiều đồ chơi công nghệ xuất chúng, chơi thân với Hollywood, Musk được giới media từng tung hê như là phiên bản đời thật của người sắt. Fun fact: Robert Downey Jr sau khi gặp Musk + tham quan SpaceX, Tesla lần đầu đã yêu cầu đặt một con Tesla Roadster trong gara của Iron Man phần 1 và Musk còn từng tham gia đóng Cameo vài giây trong phần 2. Musk còn nức tiếng về việc ngạo mạn, chơi ngông trên Twitter khi tự hứng lên post: “Tôi nghĩ định giá Tesla bây giờ là quá cao” và một loạt những tweet mang tính chất bóp ch*m những nhà đầu tư của mình. (Tesla là công ty đã public, còn SpaceX là công ty tư nhân, Musk gần như muốn làm j cũng được nên không bàn).
Nói tóm lại cuốn sách này đọc có tính giải trí khá cao, và khá truyền cảm hứng cho việc nghĩ lại vai trò cuộc đời mình =))). Tớ cũng rất thích đọc phần Footnote, gồm có bình luận của tác giả, bình luận của khách mời và Musk, cực kì thẳng, NSFW. 😂. Ngoài ra đọc cũng có thể bổ sung 1 chút kiến thức về những ngành đòi hỏi sản xuất/chuỗi cũng ứng nữa.
Recommend 5/5, nhưng đừng tin quá vì nó cũng chỉ là sách dựa trên quan điểm của 1 người thôi. Chỉ cần lên Twitter chú Musk đọc vài phút là quan điểm được bẻ lại ngay :))